చైనాలోని టియాంజిన్‌లో నిర్వహించిన షాంఘై కోఆపరేషన్ ఆర్గనైజేషన్ (SCO) శిఖరాగ్ర సదస్సు అంతర్జాతీయ దృష్టిని ఆకర్షించింది. ఆ వేదికపై ఒక ప్రత్యేక దృశ్యం సాక్ష్యమైంది. భారత ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ, చైనా అధ్యక్షుడు షీ జిన్పింగ్, రష్యా అధ్యక్షుడు వ్లాదిమిర్ పుతిన్ ఒకే ఫ్రేమ్‌లో నిలబడి, పరస్పరం ఆప్యాయంగా పలకరించుకున్నారు. ఈ ఫ్రేమ్ కేవలం ఒక ఫోటో కాదు, ఇది గ్లోబల్ పాలిటిక్స్‌లో కొత్త మార్పుల సంకేతం. అమెరికాకు ఇది నిశ్శబ్దంగా ఇచ్చిన ఒక శక్తివంతమైన సందేశంగా భావించబడుతోంది.
సమావేశం తర్వాత మోదీ, పుతిన్ ప్రత్యేకంగా ఏకాంతంగా మాట్లాడటం అంతర్జాతీయ విశ్లేషకులను ఆకర్షించింది. ఈ ఇద్దరి మధ్య స్నేహపూర్వక సంబంధం చాలాకాలంగా కొనసాగుతోంది. భారత్-రష్యా బంధం కేవలం రక్షణ రంగంలోనే కాదు, ఇంధన, వ్యాపార, సాంకేతిక రంగాలలోనూ కీలకమైంది. ఉక్రెయిన్ యుద్ధం నేపథ్యంలో పాశ్చాత్య దేశాలు రష్యాపై ఆంక్షలు విధించినప్పటికీ, భారత్ తన వ్యూహాత్మక ప్రయోజనాలను కాపాడుకుంటూ రష్యాతో చమురు దిగుమతులు కొనసాగించింది. ఈ నేపథ్యంతో మోదీ–పుతిన్ భేటీ ఒక గట్టి సంకేతం ఇచ్చింది—భారత్ తన స్వతంత్ర విదేశాంగ విధానానికి కట్టుబడి ఉంటుందని.
చైనాతో భారత్‌కి ఉన్న సంబంధాలు ఎప్పుడూ సవాళ్లతో నిండి ఉంటాయి. సరిహద్దు ఉద్రిక్తతలు ఇంకా పూర్తిగా తగ్గకపోయినా, SCO వేదికపై మోదీ–జిన్పింగ్ ఆప్యాయంగా పలకరించుకోవడం వెనుక ఒక లోతైన సందేశం ఉంది.
ఇది రెండు శక్తివంతమైన ఆసియా దేశాలు భవిష్యత్తులో డైలాగ్‌కి మరింత అవకాశాలు తెరిచే ప్రయత్నమని విశ్లేషకులు చెబుతున్నారు. భారత్‌కి అమెరికా, పాశ్చాత్య దేశాలతో సంబంధాలు బలమైనప్పటికీ, చైనా వంటి శక్తివంతమైన పొరుగు దేశాన్ని పూర్తిగా దూరం చేయలేము.
ఈ ముగ్గురు నాయకులు—మోదీ, జిన్పింగ్, పుతిన్—ఒకే ఫ్రేమ్‌లో కనిపించడం వాషింగ్టన్‌కు ఒక రకంగా గట్టి హెచ్చరికలాంటిదే. అమెరికా ఇప్పటికే ఇండో-పసిఫిక్‌లో క్వాడ్‌ (Quad) ద్వారా భారత్‌తో సహకారం పెంచుకోవాలని ప్రయత్నిస్తోంది. కానీ SCOలో భారత్ చురుకుగా పాల్గొనడం, రష్యా–చైనా నేతలతో స్నేహపూర్వకంగా ఉండడం వాషింగ్టన్ ఆలోచనల్లో గందరగోళాన్ని సృష్టిస్తుంది.
ఆర్థిక నిపుణులు చెబుతున్నట్లుగా, ఈ బంధాలు మరింత బలపడితే అమెరికా ఆధిపత్యానికి సవాల్‌గా మారవచ్చు. ముఖ్యంగా ఇంధన, వాణిజ్య రంగాలలో ఈ దేశాలు పరస్పరం సహకరించుకుంటే, అమెరికా ఆంక్షల ప్రభావం తగ్గిపోవచ్చు.
భారతదేశం ఎప్పటి నుంచో "స్ట్రాటజిక్ ఆటోనమీ" అనే విధానాన్ని అనుసరిస్తూ వస్తోంది. అంటే ఏ ఒక్క బ్లాక్‌కూ పూర్తిగా వంగిపోకుండా, తన ప్రయోజనాలను దృష్టిలో ఉంచుకుని నిర్ణయాలు తీసుకోవడం. ఈ సమావేశం కూడా అదే దిశగా సాగింది. ఒకవైపు అమెరికాతో రక్షణ ఒప్పందాలు, సాంకేతిక సహకారం కొనసాగిస్తూనే, మరోవైపు రష్యా, చైనా వంటి దేశాలతోనూ సంబంధాలు బలోపేతం చేస్తోంది. దీని వెనుక ఉన్న ప్రధాన ఉద్దేశ్యం—భారతదేశం గ్లోబల్ ప్లేయర్‌గా తన స్థాయిని నిలబెట్టుకోవడమే.
టియాంజిన్ వేదికపై ఆ పవర్ఫుల్ ఫ్రేమ్ కేవలం ఒక ఫోటో మాత్రమే కాదు, అది గ్లోబల్ శక్తి సమీకరణల్లో కొత్త అధ్యాయం ప్రారంభం కావచ్చనే సూచన. మోదీ–పుతిన్ స్నేహం, మోదీ–జిన్పింగ్ ఆప్యాయత, SCO వేదికపై భారత్ చురుకైన పాత్ర—ఇవి అన్నీ కలిపి ప్రపంచ రాజకీయాలలో కొత్త సమతుల్యతకు బాటలు వేసే అవకాశముంది. అమెరికా దీనిని నిర్లక్ష్యం చేయడం కష్టం. ఎందుకంటే, ఆసియాలో శక్తి సమీకరణలు వేగంగా మారుతున్నాయి. భారత్ తన ప్రయోజనాలను దృష్టిలో పెట్టుకుని తీసుకునే ప్రతి నిర్ణయం గ్లోబల్ పాలిటిక్స్‌పై గణనీయమైన ప్రభావం చూపబోతుంది.
