ఏపీ తెలంగాణలో శిక్ష పూర్తయిన బెయిల్ పొందిన పేద ఖైదీలు ఆర్థిక సమస్యల వల్ల జైళ్లలోనే మిగిలిపోతున్నారు. కోర్టులు నిర్దేశించిన ఆర్థిక పూచీకత్తులు, జరిమానాలు చెల్లించలేక వారు బయటకు రాలేకపోవడం ఇలాంటి సమస్యలకు ప్రధాన కారణం. ఈ పరిస్థితిని ఎదుర్కొనేందుకు మూడు సంవత్సరాల క్రితం కేంద్ర ప్రభుత్వం పేద ఖైదీలకు సహాయం అనే ప్రత్యేక పథకాన్ని ప్రారంభించింది.
కేంద్రం ఈ పథకం ద్వారా ఖైదీలకు ఆర్థిక సహాయం అందించి జైళ్లలో జనరల్‌ బర్డెన్ తగ్గించాలనుకుంది. ఈ పథకం కోసం ప్రత్యేకంగా సెంట్రల్ నోడల్ ఏజెన్సీని ఏర్పాటు చేశారు. కానీ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల అధికారులు అర్హులైన ఖైదీలను గుర్తించడంలో తగిన చొరవ చూపకపోవడం అవగాహనల లోపం వలన ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో ఈ పథకం పూర్తిగా ఉపయోగించబడలేదు. తెలంగాణలో 2024-25 ఆర్థిక సంవత్సరంలో కేవలం ఐదుగురు మాత్రమే లబ్ధి పొందారు.
కేంద్రం ఇటీవల రాష్ట్రాలకు లేఖ రాసి అర్హులైన ఖైదీలను గుర్తించి వారి ఆర్థిక పరిస్థితిని పరిశీలించి, తగిన సాయం అందించాలని సూచించింది. పథకం ప్రకారం, జిల్లా న్యాయసేవాధికారి ఖైదీల ఆర్థిక పరిస్థితి పై నివేదిక తయారు చేసి, సాధికార కమిటీకి సమర్పిస్తారు. కమిటీ అర్హత కలిగిన ఖైదీలకు బెయిల్ లేదా జరిమానా చెల్లించడానికి ఆర్థిక సహాయం అందిస్తుంది. ప్రత్యేకంగా, బెయిల్ కోసం గరిష్టంగా రూ.40,000 వరకు సాయం అందించవచ్చు. అలాగే, శిక్ష పడుతున్న ఖైదీలకు జరిమానా చెల్లించడానికి గరిష్టంగా రూ.25,000 వరకు సాయం ఉంటుంది. అంతకంటే ఎక్కువ అవసరమైతే రాష్ట్ర స్థాయి కమిటీ నిర్ణయం తీసుకుంటుంది.
కేంద్రం ఈ పథకానికి కొన్ని పరిమితులను కూడా ఉంచింది. అవినీతి, మనీ లాండరింగ్, మాదక ద్రవ్యాల కేసులు, చట్టవిరుద్ధ కార్యకలాపాలు (ఉపా) వంటి నేరాల కేసుల్లో ఖైదీ శిక్ష పొందినవారు ఈ పథకానికి అర్హులు కావు.
ఈ పథకం సక్రమంగా అమలు అయితే, శిక్ష పూర్తయిన, ఆర్థిక సమస్యల వల్ల జైల్లో మిగిలిపోతున్న పేద ఖైదీలకు పెద్ద ఊరట కలిగే అవకాశం ఉంది. కేంద్రం ప్రతీ రాష్ట్రానికి ఈ పథకం వినియోగంపై దృష్టి పెట్టాలని సూచిస్తూ లేఖలు పంపించింది. ఇప్పటివరకు, ఉత్తరాఖండ్, మహారాష్ట్ర, మధ్యప్రదేశ్ రాష్ట్రాలు ఈ పథకాన్ని మరింత సక్రమంగా అమలు చేస్తున్నారు.
ప్రస్తుతం, ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో ఈ పథకం వినియోగం లేకపోవడం క్షేత్రస్థాయి అధికారులు, స్థానిక ప్రభుత్వ యంత్రాంగం చురుకుగా వ్యవహరించనందుకు సూచనగా ఉంది. రాష్ట్రాలు నిధులను సద్వినియోగం చేసి, ఖైదీలను జైలుల నుంచి విడుదల చేయడం ద్వారా వారి జీవితాల్లో స్వతంత్రత, మానవత్వం పెరుగుతుందని నిపుణులు అభిప్రాయపడుతున్నారు.
ఈ పథకం పూర్తి స్థాయిలో అమలు చేయడం ద్వారా, పేద ఖైదీల సమస్యను తగ్గించడం, జైళ్లలో సామర్థ్యానికి మించిన సంఖ్యలో ఖైదీల సమస్యను పరిష్కరించడం, రాష్ట్రాల కౌన్సిల్‌లపై సానుకూల ప్రభావం చూపడం వంటి అనేక లాభాలు అందగలవని కేంద్రం పేర్కొన్నది.
