ఆర్టికల్ రచయిత: Sp. సాహెబ్ టిడిపి ప్రతినిధి సంస్కరణల శిల్పి– అభివృద్ధి సారథి_నారా చంద్రబాబు నాయుడు గారు భారత రాజకీయాలలో సుదీర్ఘ అనుభవం కలిగిన నాయకుడు.
ఒక సాధారణ రైతు కుటుంబం నుంచి వచ్చి, ముఖ్యమంత్రిగా సుమారు 15 సంవత్సరాల పాటు (ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ మరియు నవ్యాంధ్రప్రదేశ్ కలిపి) పదవీ బాధ్యతలు నిర్వహించడం ఆయన రాజకీయ ప్రస్థానంలో ఒక ముఖ్యమైన మైలురాయి. సాంకేతికతను పాలనలో వినియోగించడంలో, ఆర్థిక సంస్కరణల్లో ఆయన చూపిన దార్శనికత తెలుగు రాష్ట్రాల అభివృద్ధికి కొత్త దిశానిర్దేశం చేసింది.
పాలనలో వినూత్న సంస్కరణలు (1995-2004):
చంద్రబాబు నాయుడు ముఖ్యమంత్రిగా తొలిసారి బాధ్యతలు చేపట్టినప్పుడు (1995 సెప్టెంబర్ 1న ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రిగా), ఆయన పరిపాలనలో పలు విప్లవాత్మక మార్పులకు శ్రీకారం చుట్టారు.
సైబరాబాద్ నిర్మాత: హైదరాబాద్‌ను ప్రపంచ ఐటీ పటంలో నిలబెట్టిన ఘనత చంద్రబాబుకే దక్కుతుంది. హైటెక్ సిటీ నిర్మాణానికి పునాదులు వేసి, మైక్రోసాఫ్ట్, ఐబిఎం వంటి అంతర్జాతీయ సంస్థలను హైదరాబాద్‌కు రప్పించడంలో ఆయన చూపిన దూరదృష్టి ఎంతో కీలకం.
సుపరిపాలన, సంస్కరణలు: 'ప్రజల వద్దకే పాలన', 'జన్మభూమి', 'శ్రమదానం' వంటి కార్యక్రమాలతో ప్రభుత్వ యంత్రాంగాన్ని ప్రజలకు చేరువ చేశారు. సాంకేతికతను వినియోగించి పౌర సేవలను మెరుగుపరచడానికి 'ఈ-గవర్నెన్స్' ను ప్రవేశపెట్టారు.
మహిళా సాధికారత: ఆయన హయాంలో ఏర్పాటైన డ్వాక్రా సంఘాలు (DWCRA) గ్రామీణ మహిళల ఆర్థిక స్వావలంబనకు గొప్ప బాటలు వేశాయి.
జాతీయ రాజకీయాల్లో కీలక పాత్ర: రాష్ట్ర రాజకీయాలకే పరిమితం కాకుండా, జాతీయ స్థాయిలో 'కింగ్‌మేకర్'గా ఎదిగారు. కేంద్రంలో ప్రభుత్వాల ఏర్పాటులో, ప్రధానుల ఎంపికలో కీలక పాత్ర పోషించారు. నవ్యాంధ్ర తొలి ముఖ్యమంత్రి (2014-2019):
రాష్ట్ర విభజన తర్వాత నవ్యాంధ్రప్రదేశ్ తొలి ముఖ్యమంత్రిగా బాధ్యతలు స్వీకరించిన చంద్రబాబు నాయుడు, ఆనాడు ఏర్పడిన ఆర్థిక లోటు, రాజధాని లేమి వంటి తీవ్రమైన సవాళ్లను ఎదుర్కొన్నారు.
అమరావతి నిర్మాణ ఆరంభం: రాజధాని అమరావతి నిర్మాణానికి అంకురార్పణ చేసి, ప్రపంచ స్థాయి రాజధానిగా తీర్చిదిద్దడానికి కృషి చేశారు.
పరిశ్రమలకు ఆహ్వానం: రాష్ట్రంలో పెట్టుబడులు, పారిశ్రామికాభివృద్ధికి పెద్ద పీట వేశారు.
పోలవరం ప్రాజెక్టు: పోలవరం ప్రాజెక్టు పనులను వేగవంతం చేయడానికి కృషి చేశారు.
నాలుగోసారి చంద్రబాబు నాయుడు గారు 2024లో ముఖ్యమంత్రిగా నాలుగోసారి పగ్గాలు చేపట్టిన తర్వాత, ఆంధ్రప్రదేశ్ అభివృద్ధి కోసం పలు కీలక నిర్ణయాలు తీసుకుంటూ, పాలనను వేగవంతం చేస్తున్నారు. ఆయన ప్రస్తుత పాలనలో ప్రధానంగా దృష్టి సారిస్తున్న అంశాలు మరియు చేపడుతున్న కార్యక్రమాలు ఈ విధంగా ఉన్నాయి. 1. అభివృద్ధి, సంపద సృష్టిపై దృష్టి
విజన్ 2047: ఆంధ్రప్రదేశ్‌ను 2047 నాటికి ప్రపంచంలోనే ఉత్తమ రాష్ట్రంగా తీర్చిదిద్దాలనే లక్ష్యంతో 'విజన్ 2047' డాక్యుమెంట్‌ను రూపొందిస్తున్నారు. ఇందులో పర్యావరణం, సుస్థిర అభివృద్ధి, సాంకేతికతకు అత్యంత ప్రాధాన్యత ఇస్తున్నారు.
అమరావతి పునరుద్ధరణ: ఆంధ్రప్రదేశ్ ఏకైక రాజధానిగా అమరావతిని అభివృద్ధి చేయాలని నిర్ణయించారు. దీనికి కేంద్ర ప్రభుత్వం నుండి, ఇతర అంతర్జాతీయ సంస్థల నుండి సహాయం పొందే ప్రయత్నం చేస్తున్నారు.
సాహితీవేత్తల, పారిశ్రామికవేత్తల ఆకర్షణ: గత ప్రభుత్వ హయాంలో రాష్ట్రం నుండి వెళ్లిపోయిన పెట్టుబడిదారులను, పరిశ్రమలను తిరిగి తీసుకురావడానికి ప్రయత్నిస్తున్నారు. పెద్ద ఎత్తున పెట్టుబడులను ఆకర్షించేందుకు 10కి పైగా ఎస్ఐపీబీ (State Investment Promotion Board) సమావేశాలు నిర్వహించి, భారీ పెట్టుబడులకు ఆమోదం తెలిపారు.
2. సాంకేతికత, సుపరిపాలన
సాంకేతికత వినియోగం: పాలనలో కృత్రిమ మేధస్సు (AI), డేటా అనలిటిక్స్ వంటి ఆధునిక సాంకేతికతను (Data Lake, AI) వినియోగించాలని అధికారులకు దిశానిర్దేశం చేశారు.
రియల్ టైమ్ గవర్నెన్స్: 'వాట్సాప్ గవర్నెన్స్' ద్వారా పౌర సేవలు అందించడం, ప్రభుత్వ పథకాలు ప్రజలకు చేరుతున్న తీరును ఎప్పటికప్పుడు సమీక్షించడం వంటి కార్యక్రమాలు చేపడుతున్నారు.
పరిపాలన ప్రక్షాళన: గత ప్రభుత్వ హయాంలో జారీ అయిన ల్యాండ్ టైట్లింగ్ యాక్ట్‌ను రద్దు చేయడం వంటి చర్యలు తీసుకుని, ప్రజలకు పాలనపై విశ్వాసం కల్పించడానికి ప్రయత్నిస్తున్నారు.
శ్వేతపత్రాల విడుదల: రాష్ట్ర ఆర్థిక పరిస్థితి, విద్యుత్ సంక్షోభం, పోలవరం, అమరావతి వంటి కీలక అంశాలపై శ్వేతపత్రాలను విడుదల చేసి, వాస్తవాలను ప్రజల ముందు ఉంచే ప్రయత్నం చేశారు.
3. సంక్షేమం, మానవ వనరుల అభివృద్ధి
'సూపర్ సిక్స్' హామీల అమలు: ఎన్నికల్లో ఇచ్చిన ఆరు ప్రధాన హామీల (సూపర్ సిక్స్) అమలుకు తొలి ప్రాధాన్యత ఇస్తున్నారు.
సామాజిక పింఛన్ల పెంపు: సామాజిక పింఛన్‌ను రూ. 4,000 లకు పెంచారు.
ఉచిత బస్సు ప్రయాణం (స్త్రీశక్తి): మహిళలకు ఆర్టీసీ బస్సులలో ఉచిత ప్రయాణాన్ని కల్పించారు.
మెగా డీఎస్సీ: ఉపాధ్యాయ ఉద్యోగాల భర్తీకి మెగా డీఎస్సీని ప్రకటించారు.
ఉచిత ఇసుక పాలసీ: భవన నిర్మాణ రంగానికి ఊతమిచ్చేందుకు ఉచిత ఇసుక పాలసీని తీసుకొచ్చారు.
విద్యా వ్యవస్థ సంస్కరణలు: విద్యార్థులు విద్యకు దూరం కాకుండా, పాఠశాలల్లో మౌలిక వసతులు కల్పనపై దృష్టి సారించారు. 'తల్లికి వందనం' వంటి పథకాలు అమలు చేస్తున్నారు.
4. మౌలిక వసతుల కల్పన
పోలవరం ప్రాజెక్టు: పోలవరం ప్రాజెక్టు పనుల పూర్తిపై ప్రత్యేకంగా దృష్టి సారించి, కేంద్రంతో సమన్వయం చేసుకుంటూ పనులను వేగవంతం చేయడానికి ప్రయత్నిస్తున్నారు.
ఎయిర్‌పోర్ట్స్, పోర్ట్స్ అభివృద్ధి: భోగాపురం అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం వంటి ప్రాజెక్టులతో పాటు, రాష్ట్రంలో పోర్టుల అభివృద్ధిపై కూడా దృష్టి సారించారు.
మొత్తం మీద, చంద్రబాబు నాయుడు గారి ప్రస్తుత పాలన అభివృద్ధి (Growth), టెక్నాలజీ (Technology), సంస్కరణలు (Reforms), సంక్షేమం (Welfare - G-T-R-W) అనే నాలుగు ప్రధాన స్తంభాలపై ఆధారపడి ముందుకు సాగుతోంది.
15 ఏళ్ల ముఖ్యమంత్రి పాలనలో చంద్రబాబు నాయుడు సంస్కరణలు, సాంకేతికత, సంపద సృష్టిపై దృష్టి సారించి, తెలుగు రాష్ట్ర రాజకీయాల్లో చెరగని ముద్ర వేశారు. ఆయన సుదీర్ఘ రాజకీయ జీవితం, క్లిష్ట సమయాల్లోనూ పుంజుకునే పట్టుదల, పరిపాలనా సామర్థ్యం ఆయనను భారత రాజకీయాల్లో ఒక కీలక వ్యక్తిగా నిలబెట్టాయి.
