భారత రక్షణ మంత్రి రాజ్నాథ్ సింగ్ పాకిస్తాన్లోని చారిత్రక సింధ్ ప్రాంతంపై చేసిన తాజా వ్యాఖ్యలు రాజకీయంగా, చారిత్రకంగా కొత్త చర్చకు దారి తీశాయి. సరిహద్దులు శాశ్వతం కావని, కాలక్రమంలో పరిస్థితులు మారుతాయని, నాగరికత పరంగా సింధ్ ప్రాంతం భారత్తో విడదీయరాని అనుబంధం కలిగి ఉందని ఆయన పేర్కొన్నారు. ఒకరోజు సింధ్ మళ్లీ భారత్లో కలిసే అవకాశం ఉందని స్పష్టంగా చెప్పకపోయినా, ఆయన వ్యాఖ్యలు ఆ దిశగా సంకేతాలు ఇస్తున్నట్లు విశ్లేషకులు భావిస్తున్నారు.
సింధ్ ప్రజల భావోద్వేగాలు, వారి చరిత్ర, సంస్కృతిగత బలం భారత్తో ఉన్న సంబంధాలను ప్రతిబింబిస్తాయని రాజ్నాథ్ సింగ్ అన్నారు. భారత విభజన సమయంలో జరిగిన తీవ్ర కల్లోలం, సామాజిక విభేదాలు, కుటుంబాల విడాకులు ఇప్పటికీ సింధీల మనసుల్లో బాధగా నిలిచాయని గుర్తుచేశారు. ఈ సందర్భంగా మాజీ ఉప ప్రధాని ఎల్.కె. అద్వానీ చేసిన వ్యాఖ్యలను ఆయన ప్రస్తావించారు. “సింధీలు భారత విభజనను ఎప్పటికీ మనసులో అంగీకరించలేదు” అని అద్వానీ చెప్పిన మాటలను తిరిగి గుర్తు చేస్తూ, విభజనతో ఏర్పడిన గాయాలు ఇంకా పూర్తిగా మానలేదని పేర్కొన్నారు.
సింధ్ కేవలం ఒక భౌగోళిక ప్రాంతం మాత్రమే కాదని, అది భారత నాగరికతకు కేంద్రబిందువైన హరప్ప – మోహెంజొదారో వంటి పురాతన నాగరికతలకు నిలయమని మంత్రి రాజ్నాథ్ సింగ్ తెలిపారు. సింధూ నది పరివాహక ప్రాంతం భారత చరిత్రలో ఎంతో ప్రాముఖ్యం కలిగి ఉందని, అది భారత సాంస్కృతిక మూలాలకు ప్రత్యక్ష సాక్ష్యమని ఆయన అన్నారు. భాష, సంగీతం, హస్తకళలు, ఆచారాలు, వంటకాలు, ఆధ్యాత్మికత అన్నీ సింధీలను భారత్తో భావోద్వేగంగా కలిపి ఉంచుతున్నాయని వ్యాఖ్యానించారు.
భారత సరిహద్దులు కాలంతో పాటు మార్పు చెందాయని, భవిష్యత్తులో కూడా మారొచ్చని ఆయన పేర్కొనడం రాజకీయంగా కీలకంగా మారింది. ఎవరైనా దేశాన్ని బెదిరించే ప్రయత్నం చేస్తే దానికి తగిన ప్రతిస్పందన ఇవ్వడానికి భారత్ పూర్తిగా సిద్ధంగా ఉందని ఆయన స్పష్టం చేశారు. అయితే, సింధ్ అంశంపై ఆయన వ్యాఖ్యలు యుద్ధ సంకేతాలు కాకుండా చారిత్రక సంస్కృతి మరియు సంబంధాల నేపథ్యంలోనే చేయబడ్డాయని ఆయన వివరించారు.
రాజ్నాథ్ సింగ్ వ్యాఖ్యలతో భారత్–పాకిస్తాన్ సంబంధాలపై కొత్త చర్చ మొదలైంది. కొందరు దీనిని దౌత్యపరమైన సందేశంగా చూస్తుండగా, మరికొందరు ఇది భవిష్యత్ పరిణామాలకు పునాది కావచ్చని అంచనా వేస్తున్నారు. సింధ్ ప్రాంతంపై వచ్చిన ఈ చర్చ రాబోయే రోజుల్లో ఉపఖండ రాజకీయాల్లో మరిన్ని స్పందనలు రాబట్టే అవకాశం ఉంది.
