భారతదేశంలో వాయు కాలుష్యం ఎక్కువగా ఉండే నగరాలు ఉన్నప్పటికీ, కొన్నిచోట్ల గాలి నాణ్యత చాలా మంచిగా ఉంది. సెంట్రల్ పోల్యూషన్ కంట్రోల్ బోర్డు (CPCB) డిసెంబర్ 3, 2025న విడుదల చేసిన తాజా AQI బులెటిన్ ప్రకారం, కొన్ని నగరాలు అత్యల్ప AQI స్థాయితో “గుడ్” వర్గంలో నిలిచాయి. ఈ నగరాల్లో గాలి కాలుష్యం చాలా తక్కువగా ఉండడం వల్ల ప్రజల ఆరోగ్యంపై ప్రతికూల ప్రభావం దాదాపు ఉండదు.
దక్షిణ భారత రాష్ట్రాలు మరియు ఈశాన్య ప్రాంతాల్లో ఉన్న నగరాలు ఎక్కువగా స్వచ్ఛమైన గాలితో ముందంజలో ఉన్నాయి. ముఖ్యంగా షిల్లాంగ్, మేఘాలయ నగరం AQI 16తో అత్యంత తక్కువ కాలుష్య స్థాయిని నమోదు చేసింది. ఈ ప్రాంతం అడవులు, కొండ ప్రాంతాల మధ్య ఉండడం వల్ల గాలిలోని కాలుష్యకణాలు సహజంగా చెదిరిపోతాయి. అదే విధంగా తిరునెల్వేలి, పుదుచ్చేరి, దమోహ్ వంటి నగరాలు కూడా మంచి గాలి నాణ్యతను కొనసాగిస్తున్నాయి.
AQI అంటే ఏమిటో ప్రజలు సులభంగా అర్థం చేసుకునేలా తయారుచేసిన కొలత విధానం. 0 నుండి 500 వరకు స్కేలు ఉండే ఈ సూచీలో తక్కువ సంఖ్య అంటే మంచిన గాలి, ఎక్కువ సంఖ్య అంటే ప్రమాదకర స్థాయి కాలుష్యం. CPCB ఈ సూచీని ఆరు వర్గాలుగా విభజించింది—Good, Satisfactory, Moderate, Poor, Very Poor, Severe. Good (0–50) వర్గంలో ఉన్న నగరాలు ప్రజలకు ఆరోగ్యపరంగా చాలా సురక్షితం.
AQI 20 కంటే తక్కువగా ఉన్న ప్రాంతాలు అత్యంత శుద్ధమైన గాలితో నిలుస్తాయి. షిల్లాంగ్, తిరునెల్వేలి, పుదుచ్చేరి వంటి నగరాల్లో అడవి ప్రాంతాలు, తక్కువ పరిశ్రమల కార్యకలాపాలు, గాలి ప్రసరణ వంటి కారణాల వల్ల కాలుష్యం తగ్గుతుంది. AQI 20–40 ఉన్న నగరాలు కూడా చాలా మంచిన గాలి నాణ్యతను కలిగి ఉంటాయి. ఈ నగరాల్లో వ్యవసాయ ప్రాంతాలు, కొండ ప్రాంతాలు మరియు తక్కువ వాహన రద్దీ ప్రధాన కారణాలు.
స్వచ్ఛమైన గాలిని నిలబెట్టుకోవడానికి సహజమైన కారకాలతో పాటు ప్రభుత్వ విధానాలు కూడా పెద్ద పాత్ర పోషిస్తాయి. పరిశ్రమల ఉద్గారాలను తగ్గించడం, ఎక్కువ పచ్చదనం పెంచడం, వాతావరణ కాలుష్యాన్ని పర్యవేక్షించే CAAQMS స్టేషన్లు ఏర్పాటు చేయడం వంటి చర్యలు గాలిని పరిశుభ్రంగా ఉంచుతాయి. ఎలక్ట్రిక్ వాహనాల వినియోగం, పబ్లిక్ ట్రాన్స్పోర్ట్ ప్రోత్సాహం వంటి చర్యలు కూడా కాలుష్యాన్ని తగ్గించడంలో చాలా సహాయపడతాయి.
