కాలేయం మన శరీరంలో ఒక ముఖ్యమైన అవయవం. మన శరీరంలోని విషపదార్థాలను తొలగించడంలో ఇది కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది. కానీ, కాలేయం సరిగ్గా పనిచేయకపోతే, దాని ప్రభావం మన శరీరంపై అనేక విధాలుగా ఉంటుంది.
ముఖ్యంగా రాత్రిపూట వచ్చే కొన్ని లక్షణాలు కాలేయ వైఫల్యాన్ని సూచిస్తాయి. ఒక అధ్యయనం ప్రకారం, కాలేయ వ్యాధులు ఉన్నవారికి రాత్రిపూట నిద్రపట్టడం కష్టంగా ఉంటుంది, అలాగే పగటిపూట విపరీతమైన నిద్ర వస్తుంది. ఈ సమస్య వెనుక ఉన్న కారణాలు, వాటిని ఎలా నిర్వహించాలో ఇప్పుడు చూద్దాం.
రాత్రిపూట వచ్చే సాధారణ సమస్యలు:
చాలామంది కాలేయ వ్యాధి ఉన్నవారు నిద్రలేమి (Insomnia)తో బాధపడుతుంటారు. అంటే వారికి నిద్రపట్టడం కష్టం, లేదా రాత్రిపూట తరచుగా మెలకువ వస్తుంది. కొందరికి స్లీప్-వేక్ రివర్సల్ అనే సమస్య కూడా ఉంటుంది. అంటే, పగటిపూట నిద్రగా ఉంటుంది, కానీ రాత్రిపూట మెలకువగా ఉంటారు. పగటిపూట అలసట (Daytime fatigue) మరొక సాధారణ సమస్య.
ఈ సమస్యలు ఎందుకు వస్తాయంటే, పనిచేయని కాలేయం శరీరంలోని విషపదార్థాలను సరిగ్గా తొలగించలేదు. అలాగే, నిద్రను నియంత్రించే హార్మోన్లను కూడా సరిగ్గా నియంత్రించలేదు. ఈ లక్షణాలను ముందుగానే గుర్తించడం వల్ల అవి మీ రోజువారీ జీవితాన్ని తీవ్రంగా ప్రభావితం చేయకుండా చూసుకోవచ్చు.
హెపాటిక్ ఎన్సెఫలోపతి (HE) ప్రభావం:
కాలేయ వైఫల్యంలో వచ్చే ముఖ్యమైన సమస్య హెపాటిక్ ఎన్సెఫలోపతి (HE). కాలేయం దెబ్బతినడం వల్ల విషపదార్థాలు శరీరంలో పేరుకుపోయి మెదడు పనితీరును ప్రభావితం చేస్తాయి.
దీనివల్ల కొద్దిగా గందరగోళం నుంచి తీవ్రమైన మానసిక సమస్యలు కూడా రావచ్చు. ఈ హెచ్‌ఈ వల్ల రాత్రిపూట నిద్రకు ఆటంకం ఏర్పడుతుంది, నిజానికి, నిద్ర సరిగా లేకపోవడం హెచ్‌ఈకి ఒక మొదటి లక్షణం కావచ్చు.
హెచ్‌ఈకి చికిత్స తీసుకోవడం, జీవనశైలిలో మార్పులు చేసుకోవడం వల్ల నిద్ర నాణ్యత మెరుగుపడుతుంది. లాక్టులోజ్, రిఫాక్సిమిన్ వంటి మందులు శరీరంలోని విషపదార్థాలను తొలగించడంలో సహాయపడతాయి.
నిద్రకు ఆటంకం కలిగించే ఇతర కారణాలు:
కాలేయ వైఫల్యం ఉన్నవారు నిద్రపోవడానికి ఇబ్బంది పడటానికి మరొక ప్రధాన కారణం మెలటోనిన్ హార్మోన్‌లో వచ్చే మార్పులు.
మెలటోనిన్ అనేది మన శరీరం ఎప్పుడు నిద్రపోవాలో, ఎప్పుడు మేల్కొవాలో చెప్పే హార్మోన్. దెబ్బతిన్న కాలేయం మెలటోనిన్‌ను సరిగ్గా నియంత్రించలేదు, దీనివల్ల మన శరీరంలోని సహజ నిద్ర చక్రం గందరగోళానికి గురవుతుంది.
వీటితో పాటు, రక్తంలో చక్కెర స్థాయిలలో మార్పులు, శరీర ఉష్ణోగ్రతలో హెచ్చుతగ్గులు, ఇతర హార్మోన్ల అసమతుల్యత కూడా రాత్రిపూట నిద్రలేమికి కారణమవుతాయి. ఈ మార్పులు పగటిపూట అలసట, చిరాకుకు దారితీస్తాయి.
రాత్రిపూట లక్షణాలను ఎలా నియంత్రించాలి:
మందులు: ముందుగా, కాలేయ సమస్యను పరిష్కరించడానికి వైద్యుడిని సంప్రదించి, చికిత్స తీసుకోవాలి. హెచ్‌ఈ కోసం లాక్టులోజ్ వంటి మందులు తీసుకోవడం ద్వారా నిద్ర సమస్యలు తగ్గుతాయి.
జీవనశైలి మార్పులు: క్రమమైన నిద్ర షెడ్యూల్‌ను పాటించడం, యోగా, శ్వాస వ్యాయామాలు వంటివి చేయడం వల్ల నిద్ర మెరుగుపడుతుంది.
చిన్న చిట్కాలు:
నిద్రపోయే ముందు భారీ భోజనం, ఆల్కహాల్ తీసుకోవడం మానుకోండి.
మీ పడకగదిని చీకటిగా, నిశ్శబ్దంగా, చల్లగా ఉంచుకోండి.
నిద్రపోయే సమయానికి కనీసం ఒక గంట ముందుగా మొబైల్ ఫోన్, ల్యాప్‌టాప్ వాడకాన్ని తగ్గించండి.
వైద్యుడి సలహా లేకుండా నిద్రమాత్రలు వాడకండి, ఎందుకంటే కాలేయం మందులను నెమ్మదిగా ప్రాసెస్ చేస్తుంది.
ఈ చిట్కాలను పాటిస్తూ, వైద్యుడిని క్రమం తప్పకుండా సంప్రదిస్తూ ఉంటే, కాలేయ వైఫల్యంతో బాధపడుతున్న వారు కూడా మంచి నిద్రను పొందవచ్చు, పగటిపూట అలసటను తగ్గించుకోవచ్చు, తద్వారా మెరుగైన జీవితాన్ని గడపవచ్చు.
