భారత వాయుసేన చరిత్రలో ప్రత్యేక స్థానాన్ని సంపాదించిన మిగ్-21 ఫైటర్ జెట్లు త్వరలో అమ్మకానికి రానున్నాయి. ఒకప్పుడు దేశ రక్షణలో వెన్నెముకగా నిలిచిన ఈ యుద్ధ విమానాలు, అనేక యుద్ధాల్లో కీలక పాత్ర పోషించాయి. అయితే, ఇప్పుడు వాటి ప్రయాణం ముగింపు దశకు చేరింది. కోట్ల రూపాయల విలువ కలిగిన ఈ విమానాలను కేవలం 30 నుంచి 40 లక్షల రూపాయలకే విక్రయించనున్నట్లు వాయుసేన వర్గాలు వెల్లడించాయి. ఈ తక్కువ ధర కారణంగా ప్రభుత్వ, ప్రైవేటు సంస్థలు మాత్రమే కాకుండా విద్యాసంస్థలు కూడా వీటిని సొంతం చేసుకోవడానికి భారీగా ఆసక్తి చూపుతున్నాయి. ఇప్పటికే దరఖాస్తుల జాబితా పెద్దది కావడం వల్ల పోటీ కూడా తీవ్రమైందని సమాచారం.
మిగ్-21 విమానాలు 1963లో తొలిసారి భారత వాయుసేనలో ప్రవేశించాయి. ఆ కాలం నుంచి ఇవి దేశ గగనతల రక్షణలో అసాధారణ సేవలు అందించాయి. 1965, 1971 యుద్ధాల నుంచి కార్గిల్ యుద్ధం వరకు, అనేక ఆపరేషన్లలో మిగ్-21లు తమ వేగం, చురుకుదనం, సమర్థతతో అద్భుతమైన పాత్ర పోషించాయి. వీటి సాహసోపేత సేవల వల్ల ఇవి భారత వాయుసేన వెన్నెముకగా పేరు తెచ్చుకున్నాయి. దాదాపు ఆరు దశాబ్దాల పాటు భారత రక్షణలో భాగస్వాములైన ఈ విమానాలకు ఇప్పుడు అధికారికంగా వీడ్కోలు పలకనున్నారు. వాయుసేనలో ఈ విమానాల సేవలకు ముగింపు పలకడం ఒక యుగానికి ముగింపుగా భావిస్తున్నారు.
వాయుసేన వర్గాల ప్రకారం, మిగ్-21 విమానాలను విక్రయించడానికి ముందు వీటిలోని ఇంజిన్లు, రాడార్‌లు, సున్నితమైన రక్షణ వ్యవస్థలు తొలగించబడతాయి. అంటే, వినియోగానికి పనికిరాని కేవలం ఎయిర్‌ఫ్రేమ్‌ను మాత్రమే విక్రయించనున్నారు. ఇవి మ్యూజియంలలో ప్రదర్శన కోసం, విద్యాసంస్థల్లో అధ్యయనం కోసం, పరిశోధన కేంద్రాల్లో సాంకేతిక పరిశీలన కోసం ఉపయోగపడతాయి. ముఖ్యంగా ఇంజనీరింగ్, ఏరోనాటిక్స్ కాలేజీలు వీటిని తమ శిక్షణలో భాగంగా సొంతం చేసుకోవడానికి ఆసక్తి చూపుతున్నాయి. రక్షణ పరిశోధన సంస్థలు, ప్రభుత్వ, ప్రైవేటు మ్యూజియంలు కూడా మిగ్-21 యుద్ధ విమానాలను ప్రదర్శనలో పెట్టడానికి ఉత్సాహం కనబరుస్తున్నాయి.
ఈ నెల 26న చండీగఢ్‌లో మిగ్-21ల చివరి స్క్వాడ్రన్‌కు అధికారికంగా వీడ్కోలు పలికే కార్యక్రమం జరగనుంది. ఈ కార్యక్రమంలో వాయుసేన ఉన్నతాధికారులు, రిటైర్డ్ అధికారులు, రక్షణ రంగ నిపుణులు పాల్గొంటారని సమాచారం. ఆ తరువాత ఈ విమానాలను వాటి కొత్త గమ్యస్థానాలకు తరలిస్తారు. మిగ్-21లు ఒకప్పుడు దేశ భద్రతకు పునాది వేసిన ఆయుధాలుగా గుర్తింపు పొందగా, ఇప్పుడు అవి సాంకేతిక, చారిత్రక ప్రాధాన్యత కలిగిన వస్తువులుగా మారుతున్నాయి. చరిత్రలో నిలిచిపోయే ఈ యుద్ధ విమానాల అమ్మకంతో పాటు, వాయుసేనలో కొత్త తరం యుద్ధ విమానాలకు దారితీసే మార్పులకు ఇది ఒక ప్రతీకగా నిలుస్తుందని విశ్లేషకులు భావిస్తున్నారు.
