భారతదేశంలో పెరుగుతున్న కాలుష్యాన్ని తగ్గించడం, రవాణా రంగాన్ని పచ్చదన దిశగా మార్చడం కోసం కేంద్ర రహదారులు, రవాణా మరియు జాతీయ రహదారుల మంత్రిత్వ శాఖ (MoRTH) ఒక కొత్త ప్రయోగానికి శ్రీకారం చుట్టింది. దేశవ్యాప్తంగా హైవేల వెంట సౌర ప్యానెల్‌లను ఏర్పాటు చేసే యోచనలో భాగంగా, తొలి పైలట్ ప్రాజెక్ట్‌ను ఢిల్లీ–దేరాడూన్ ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేపై అమలు చేయాలని కేంద్రం నిర్ణయించింది. ఫాసిల్ ఫ్యూయల్‌పై ఆధారాన్ని తగ్గిస్తూ 2030 నాటికి 500 గిగావాట్ల నాన్–ఫాసిల్ ఇంధన సామర్థ్యాన్ని పెంచాలన్న లక్ష్యంతో, 2070 నాటికి నెట్–జీరో ఎమిషన్స్ సాధించాలన్న భారత ప్రతిజ్ఞతో ఈ కార్యక్రమం అనుసంధానంగా ఉందని అధికారులు తెలిపారు.
మొదటి దశగా, NH–709Bలోని 14.75 కిలోమీటర్ల పొడవైన మార్గంపై సౌర ప్యానెల్‌లను ఏర్పాటు చేయనున్నారు. ఇందులో ఢిల్లీ–ఉపి సరిహద్దులోని అక్షర్ధామ్ నుంచి డిఎల్ఎఫ్ అంకూర్ విహార్ వరకు 6.9 కిలోమీటర్ల ఎలివేటెడ్ కారిడార్ కూడా ఉంది. సౌర ప్యానెల్‌లను హైవే నిర్మాణంతో సమన్వయం చేయడం ద్వారా భవిష్యత్తులో హైవేలు స్వయం ఉత్పత్తి చేసే పచ్చశక్తిని వినియోగించుకుని పనిచేసే అవకాశం ఉందని మంత్రివర్గంలో రాష్ట్ర మంత్రి హర్ష్ మల్హోత్రా చెప్పారు. దిల్లీ డైలాగ్స్ కార్యక్రమంలో మాట్లాడుతూ, ఈ ప్రాజెక్ట్ ఫలితాలను బట్టి ఇతర రాష్ట్రాల హైవేలపై కూడా ఇదే నమూనాను చేపట్టే అవకాశముందని ఆయన వెల్లడించారు.
ఇదే నెలలో NHAI, సౌర శక్తి కార్పొరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా (SECI)తో ఒక అవగాహనా ఒప్పందం కుదుర్చుకుంది. ఈ భాగస్వామ్యం ద్వారా హైవేల వద్ద సౌర శక్తి, పవన శక్తి, హైబ్రిడ్ పవర్ సిస్టమ్స్, గ్రీన్ హైడ్రజన్, శక్తి నిల్వ సిస్టమ్స్ వంటి పునరుత్పాదక ఇంధన పరిష్కారాలను అభివృద్ధి చేయడమే లక్ష్యంగా ఉంది. రవాణా మౌలిక వసతులు పచ్చదిశగా సాగేందుకు ఈ MoU మార్గదర్శకంగా నిలుస్తుందని నిపుణులు అభిప్రాయపడుతున్నారు.
రూ. 1,479.22 కోట్ల వ్యయంతో అమలు చేయనున్న ఈ ప్రాజెక్ట్ దాదాపు 7 మెగావాట్ల సౌర విద్యుత్‌ను ఉత్పత్తి చేసే సామర్థ్యం కలిగి ఉండనుంది. 18 నెలల్లో పూర్తిచేయాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నారు. 25 ఏళ్ల పవర్ అగ్రిమెంట్‌పై ఈ ప్రాజెక్ట్ నడవనుందని SECI వెల్లడించింది. డెవలపర్ల ఎంపికకు అవసరమైన రిక్వెస్ట్ ఫర్ సెలెక్షన్ ముసాయిదాను కూడా SECI ఇప్పటికే సమర్పించింది. పైలట్ ప్రాజెక్ట్‌ను పర్యవేక్షించడానికి సంయుక్త కార్యసమితిని ఏర్పాటు చేస్తున్నారు.
ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేపై విద్యుత్ ఛార్జింగ్ స్టేషన్లను ఏర్పాటు చేయడంలో SECI కీలక బాధ్యతలు నిర్వహించనుంది. feasibility స్టడీస్ నుంచి ప్రాజెక్ట్ అభివృద్ధి, టెండర్లు, చార్జింగ్ ఇన్‌ఫ్రా పెట్టుబడుల వరకు అనేక అంశాలను SECI చూసుకోనుంది. దీనికోసం అవసరమైన భూమిని NHAI అందిస్తుంది.
210 కిలోమీటర్ల పొడవున్న ఢిల్లీ–దేరాడూన్ ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే వచ్చే నెలలో ప్రారంభం కానుంది. అక్షర్ధామ్ నుంచి బఘపట్, బఱౌట్, ముజఫ్ఫర్‌నగర్, షామ్‌లి, సహారన్‌పూర్ మీదుగా దేరాడూన్ వరకు వెళ్లే ఈ కారిడార్ 100 kmph వేగ పరిమితితో అత్యాధునిక సదుపాయాలు కలిగి ఉంటుంది.
ఈ నేపథ్యంలో, హైవేల వెంట సౌర ప్యానెల్‌ల ఏర్పాటు పర్యావరణ పరిరక్షణ, శక్తి ఉత్పత్తిలో ఆత్మనిర్భరత, మౌలిక వసతుల ఆధునికీకరణ వంటి అంశాలకు పెద్ద ఉత్సాహాన్ని అందిస్తుంది. ఈ పైలట్ ప్రయోగం విజయవంతమైతే, భారత హైవేలు రాబోయే దశాబ్దంలోనే ప్రపంచంలో అత్యంత పచ్చదనం కలిగిన రవాణా మార్గాలుగా మారే అవకాశముందని నిపుణులు భావిస్తున్నారు.
