మానవ చరిత్రలో అత్యంత తీవ్రమైన శిక్షల్లో ఒకటైన మరణశిక్ష లేదా ఉరిశిక్ష గురించి, దాని వెనుక ఉన్న ఆసక్తికరమైన సంప్రదాయాల గురించి తెలుసుకోవడం ఎల్లప్పుడూ చర్చనీయాంశమే. ముఖ్యంగా, ఉరిశిక్షకు ముందు ఖైదీకి అతని "చివరి కోరిక"ను అడగడం అనేది మనకు సినిమాలు, వార్తల ద్వారా సుపరిచితమైన విషయం. కానీ, ఈ ఆచారం ఎందుకు మొదలైంది? దీని వెనుక ఉన్న చారిత్రక, మానవీయ కోణాలు ఏమిటి? అనే ప్రశ్నలకు సమాధానాలు చాలా ఆసక్తికరంగా ఉంటాయి. ఇది కేవలం ఒక నియమం మాత్రమే కాదు, మానవత్వపు విలువలకు అద్దం పట్టే ఒక సంప్రదాయం.
ఖైదీ చివరి కోరికను నెరవేర్చడం అనే ఆచారం ప్రాచీన కాలం నుండి ఉన్నట్లు చరిత్రకారులు చెబుతారు. అయితే, దీనికి స్పష్టమైన ఆధారాలు లేనప్పటికీ, 18వ శతాబ్దంలో ఇంగ్లాండ్‌లో ఇది ఒక పద్ధతిగా, విస్తృతంగా ఆచరించడం ప్రారంభమైంది. ఆ కాలంలో, ఉరిశిక్ష అనేది ప్రజల సమక్షంలో బహిరంగంగా అమలు చేసేవారు. అప్పుడు ఖైదీకి తన చివరి మాటలు లేదా కోరికను చెప్పే అవకాశం ఇచ్చేవారు. ఈ సంప్రదాయం క్రమంగా యూరప్‌లోని ఇతర దేశాలకు, తరువాత ఆసియా మరియు ప్రపంచంలోని అనేక ప్రాంతాలకు వ్యాపించింది.
ఈ ఆచారం వెనుక కొన్ని లోతైన నమ్మకాలు కూడా ఉన్నాయి. పురాతన విశ్వాసాల ప్రకారం, ఒక వ్యక్తి చివరి కోరిక నెరవేరకపోతే అతని ఆత్మ అశాంతిగా ఉంటుందని, అది సంచరిస్తూ ఉంటుందని ప్రజలు భావించారు. మరణశిక్షకు గురైన వ్యక్తి ఆత్మకు శాంతి కల్పించడం ద్వారా సమాజానికి ఎలాంటి హాని జరగకుండా ఉంటుందని నమ్మేవారు. ఈ నమ్మకాలతో పాటు, మతపరమైన విలువలు, మానవీయ దృక్పథం కూడా ఈ ఆచారాన్ని బలపరిచాయి. ఉరిశిక్ష అనే కఠినమైన చర్య అమలులోకి వచ్చినప్పటికీ, చివరి క్షణాల్లో ఒక వ్యక్తికి దయ, మానవత్వాన్ని చూపించడం అనేది ఈ సంప్రదాయంలోని ముఖ్య ఉద్దేశ్యం.
ఖైదీ చివరి కోరికను అడిగినంత మాత్రాన, అన్ని కోరికలు నెరవేర్చబడవు. దీనికి కొన్ని పరిమితులు ఉన్నాయి. ఒక కోరిక నెరవేరడానికి ముఖ్యంగా రెండు విషయాలు పరిగణనలోకి తీసుకుంటారు:
సాధ్యత: ఆ కోరికను తక్కువ సమయంలో నెరవేర్చడం సాధ్యం కావాలి.
చట్టం: అది చట్టానికి విరుద్ధంగా ఉండకూడదు.
సాధారణంగా ఖైదీలు అడిగే కోరికలు చాలావరకు సాధ్యమయ్యేవే ఉంటాయి. ఉదాహరణకు, తమకు ఇష్టమైన ఆహారాన్ని చివరిసారిగా తినాలని కోరడం, తమ మత గురువుతో మాట్లాడాలని కోరడం, లేదా కుటుంబ సభ్యులను చివరిసారిగా కలవాలని కోరడం వంటివి. అలాగే, తమ మతగ్రంథాలను చదువుకోవడం లేదా ప్రార్థనలు చేసుకోవడం వంటి కోరికలను జైలు అధికారులు గౌరవిస్తారు.
అయితే, కొన్ని కోరికలు ఆచరణలో సాధ్యం కావు లేదా చట్టానికి విరుద్ధంగా ఉంటాయి. ఉదాహరణకు, ఉరిశిక్షను రద్దు చేయాలని లేదా వాయిదా వేయాలని కోరడం. ఇది చట్టపరంగా సాధ్యం కాదు. అలాగే, దూరంగా నివసిస్తున్న బంధువులను రమ్మని కోరడం, లేదా చాలా ఖరీదైన వస్తువులను అడగడం వంటివి సాధారణంగా తిరస్కరించబడతాయి. అమెరికా వంటి దేశాల్లో "లాస్ట్ మీల్ రిక్వెస్ట్" చాలా ప్రసిద్ధి చెందింది, కానీ అక్కడ కూడా ఖర్చుకు సంబంధించి కొన్ని పరిమితులు ఉంటాయి.
భారత జైలు మాన్యువల్స్‌లో ఖైదీ చివరి కోరికను అడగడం అనేది తప్పనిసరి చట్టబద్ధమైన నియమంగా నమోదు చేయబడలేదు. అయినప్పటికీ, దాదాపు అన్ని జైళ్లలో ఈ ఆచారాన్ని పాటిస్తున్నారు. దీనికి కారణం మానవత్వం, సంస్కృతి, మరియు సమాజ విశ్వాసాలు. ఉరిశిక్ష అనేది ఖైదీకి, అధికారులకు మానసికంగా తీవ్ర ఒత్తిడి కలిగించే విషయం. అటువంటి సమయంలో ఖైదీకి మానసిక ప్రశాంతత కల్పించడం చాలా అవసరం. తన చివరి కోరికను నెరవేర్చడం ద్వారా అతనిలో ఉన్న భయం, ఆందోళన కొంతవరకు తగ్గుతుందని, చివరి క్షణాల్లో ఒక దయ, కరుణను చూపినట్లు అవుతుందని నమ్ముతారు.
ఉరిశిక్ష అమలు సమయానికి కూడా ప్రత్యేక నియమాలు ఉన్నాయి. సాధారణంగా తెల్లవారుజామున లేదా సూర్యోదయానికి ముందు ఉరిశిక్షను అమలు చేస్తారు. దీనికి ప్రధాన కారణం, జైలులోని ఇతర కార్యకలాపాలకు, ఖైదీల దినచర్యకు అంతరాయం కలగకుండా చూడడం. ఈ సమయం ఎంచుకోవడం వల్ల జైలు వాతావరణం ప్రశాంతంగా, నిశ్శబ్దంగా ఉంటుంది.
ముగింపుగా, ఖైదీ చివరి కోరిక అనేది కేవలం ఒక సంప్రదాయం కాదు, ఇది మరణశిక్ష వంటి కఠినమైన చట్టంలో మానవత్వం యొక్క ఒక చిన్న ప్రయత్నం. ఇది చట్టపరమైన నిబంధన కానప్పటికీ, మానవ విలువలు, సమాజపు నమ్మకాల నుంచి ఉద్భవించిన ఒక ముఖ్యమైన ఆచారం. ఈ ఆచారం ద్వారా, మరణశిక్షను విధించినప్పటికీ, చివరి క్షణంలో కూడా మానవత్వాన్ని చూపించాలని సమాజం కోరుకుంటుందని స్పష్టమవుతుంది. ఇది మన న్యాయ వ్యవస్థలోని దయ, కరుణకు ఒక సూచిక.
