ఇటీవలి కాలంలో ప్రపంచవ్యాప్తంగా మారుతున్న జియోపాలిటికల్ పరిస్థితులు, ఆర్థిక సంబంధాలపై పడుతున్న ప్రభావం, ప్రధాన దేశాల ఉనికి-ప్రభావం మధ్య వచ్చే మార్పులపై భారత్ విదేశాంగ మంత్రి ఎస్. జైశంకర్ చేసిన తాజా వ్యాఖ్యలు మరోసారి అంతర్జాతీయ వేదికపై చర్చనీయాంశమయ్యాయి. కోల్‌కతాలో ఐఐఎమ్–క్యాలకట్టా ప్రాంగణంలో గౌరవ డాక్టరేట్ అందుకున్న సందర్భంగా మాట్లాడిన ఆయన, ప్రస్తుత ప్రపంచ వ్యవస్థలో రాజకీయాలు ఆర్థికతపై పైచేయి సాధిస్తున్నాయని స్పష్టం చేశారు. ముఖ్యంగా సరఫరా గొలుసుల భద్రత, దేశాల మధ్య ఆర్థిక పరస్పరాధారిత్యం, ఉత్పత్తి కేంద్రాల మార్పుల నేపథ్యంలో దేశాలు తమ అవసరాలను తీర్చుకునే విధంగా జాగ్రత్తలు తప్పనిసరి అవుతున్నాయని వివరించారు.
అమెరికా ప్రస్తుతం పూర్తిగా కొత్త తరహా నిబంధనలతో దేశాలను విడిగా సంప్రదించడం, ఒప్పందాలు కుదుర్చుకోవడం వంటి విధానాన్ని అవలంబిస్తున్నదని ఆయన పేర్కొన్నారు. ఇప్పటి వరకు గ్లోబల్ సిస్టమ్‌కు పెద్ద మద్దతుదారు అయిన అమెరికా, ఇప్పుడు దేశాల ప్రాతిపదికన ప్రత్యేక చర్చలను ప్రాధాన్యం ఇస్తోందని చెప్పారు. ఈ నేపథ్యంలో భారత్–అమెరికా మధ్య రెండు వేర్వేరు వాణిజ్య చర్చలు సమాంతరంగా సాగుతున్నాయన్నారు. వాటిలో ఒకటి టారిఫ్ సమస్యలను పరిష్కరించే ఫ్రేమ్‌వర్క్ డీల్‌ కాగా, మరొకటి సమగ్ర వాణిజ్య ఒప్పందానికి దారి తీసే చర్చ అని చెప్పారు.
ఇక చైనా చాలా కాలంగా తనకంటూ ఒక ప్రత్యేక మార్గాన్ని అనుసరించి, గ్లోబల్ రంగంలో తన ప్రభావాన్ని మరింత బలపరిచిందని జైశంకర్ వ్యాఖ్యానించారు. ప్రపంచ ఉత్పత్తిలో దాదాపు మూడో వంతు చైనా వద్ద ఉండటం సరఫరా వ్యవస్థల భరోసాపై ప్రశ్నలు లేవనెత్తుతోందని వివరించారు. అంతేకాకుండా యుద్ధాలు, వాతావరణ మార్పుల ప్రభావం కూడా సరఫరా గొలుసులను మరింత అస్థిరంగా చేయవచ్చని అన్నారు. ఈ నేపథ్యంలో దేశాలు ప్రతికూల పరిణామాలకు ఎదుర్కొనగల వ్యూహాలను సిద్ధం చేసుకుంటున్నాయని పేర్కొన్నారు.
భారత్ గత దశాబ్దంలో మౌలిక వసతుల అభివృద్ధిలో చేసిన పురోగతిని జైశంకర్ ప్రత్యేకంగా ప్రస్తావించారు. హైవేలు, రైల్వేలు, విమానయాన రంగం, పోర్టులు, ఎనర్జీ–పవర్ మౌలిక సదుపాయాల్లో భారత పురోగతి ప్రపంచ దృష్టిని ఆకర్షిస్తోందని చెప్పారు. 'మేక్ ఇన్ ఇండియా' విధానాన్ని మరింత విస్తరించి, తయారీ రంగంలో గ్లోబల్ పోటీకి సిద్ధమవుతున్నామని తెలిపారు. సెమీకండక్టర్లు, ఎలక్ట్రిక్ వెహికిల్స్, బ్యాటరీ టెక్నాలజీ, డ్రోన్స్, నానోటెక్, బయోసైన్స్ వంటి రంగాలు భారత్‌కు కొత్త అవకాశాలను తెరుస్తున్నాయని చెప్పారు.
భారత్ 2047నాటికి అభివృద్ధి చెందిన దేశంగా నిలవాలన్న లక్ష్యాన్ని సాధించేందుకు విదేశాంగ విధానం మరింత దూకుడుగా ఉండాలని, గ్లోబల్ సౌత్‌తో ఉన్న ఐక్యత భారత్‌కు బలాన్ని ఇస్తోందని చెప్పారు. సమగ్ర జాతీయ శక్తి పెంచడంలో రాజనీతికే కీలక పాత్ర ఉందని, పెద్దదేశంగా ఎదగాలంటే శక్తివంతమైన పరిశ్రమలు తప్పనిసరిగా కావాల్సిందేనని జైశంకర్ స్పష్టం చేశారు.
