భారతదేశం పండుగల దేశం అని చెప్పడంలో ఎలాంటి సందేహం లేదు. ప్రతి పండుగకు తనదైన విశిష్టత, ఆధ్యాత్మికత, ఆనందం ఉంటుంది. వాటిలో ఒక అద్భుతమైన పండుగ — దీపావళి, లేదా దివాలి. ఈ పండుగను “వెలుగుల పండుగ” అని కూడా అంటారు. చీకటిని తొలగించి వెలుగును ఆహ్వానించే దీపావళికి భారతీయ సంస్కృతిలో ఒక ప్రత్యేకమైన స్థానం ఉంది.
దీపావళి పండుగకు పలు కథలు, సంప్రదాయాలు ఉన్నాయి. హిందూ పురాణాల ప్రకారం, శ్రీరాముడు 14 సంవత్సరాల వనవాసం ముగించి, రావణాసురుడిని సంహరించి, అయోధ్యకు తిరిగి వచ్చిన సందర్భంలో ప్రజలు సంతోషంగా దీపాలు వెలిగించి ఆయన స్వాగతం చేశారు. ఆ రోజునుంచే దీపావళి వేడుకలు ప్రారంభమయ్యాయని చెబుతారు.
మరికొన్ని ప్రాంతాల్లో మహిషాసురుడిని చంపిన దేవి దుర్గాదేవి విజయోత్సవంగా కూడా దీపావళి జరుపుతారు. జైనులు దీపావళిని మహావీరుని నిర్వాణ దినంగా పరిగణిస్తారు. సిక్కులు దీన్ని గురు హర్ గోబింద్ జీ విడుదల దినంగా జరుపుకుంటారు. అంటే ఈ పండుగ ప్రతి మతానికీ తనకంటూ ప్రత్యేకమైన అర్థం కలిగి ఉంది.
భారతదేశంలో దీపావళి వేడుకలు
దీపావళి ఐదు రోజుల పాటు జరుపుకుంటారు. మొదటి రోజు ధనత్రయోదశి, రెండవ రోజు నరక చతుర్దశి, మూడవ రోజు లక్ష్మీ పూజ, నాలుగవ రోజు గోవర్ధన పూజ, ఐదవ రోజు భాయ్ దూజ్. ప్రతి రోజుకీ ప్రత్యేకమైన ప్రాధాన్యం ఉంటుంది.
ఈ రోజుల్లో ప్రజలు ఇళ్లను శుభ్రం చేస్తారు, కొత్త బట్టలు ధరించి, తమ ఇళ్ల ముందు రంగవల్లులు వేస్తారు. రాత్రి వేళ దీపాలు, దీపకాంతులతో ఇల్లు మెరిసిపోతుంది. ఆ రోజున లక్ష్మీదేవి పూజ జరుగుతుంది. వ్యాపారులు కొత్త లెక్కలు ప్రారంభించి, కొత్త సంవత్సరానికి ఆరంభం చేసుకుంటారు. పిల్లలు పటాకులు పేలుస్తూ ఆనందంగా గడుపుతారు. మిఠాయిలు, వంటకాలు, బహుమతులు మార్పిడి చేసుకుంటూ కుటుంబసభ్యులు, స్నేహితులు కలుసుకుంటారు.
దక్షిణ భారతదేశంలో దీపావళిని నరక చతుర్దశి రోజున జరుపుతారు. ఆ రోజు ఉదయాన్నే స్నానం చేసి, నూనె రాసుకొని పటాకులు పేలుస్తారు. ఉత్తర భారతదేశంలో ప్రధానంగా లక్ష్మీ పూజ జరుపుతారు. పశ్చిమ భారతదేశంలోని గుజరాత్‌లో దీన్ని నూతన సంవత్సర ప్రారంభంగా భావిస్తారు.
భారతీయులు విదేశాల్లో దీపావళి వేడుకలు
దీపావళి కేవలం భారతదేశానికే పరిమితం కాదు. ప్రపంచంలోని అనేక దేశాలలో కూడా దీన్ని ఘనంగా జరుపుకుంటారు.
నేపాల్లో దీపావళిని తీహార్ అని పిలుస్తారు. అక్కడ జంతువుల పూజలు కూడా చేస్తారు.శ్రీలంక, మలేషియా, సింగపూర్, మారిషస్, ఫిజీ, ట్రినిడాడ్ & టొబాగో, సౌతాఫ్రికా, ఇంగ్లాండ్, అమెరికా, కెనడా, ఆస్ట్రేలియా వంటి దేశాల్లో భారతీయ వలసదారులు దీపావళిని భక్తి, ఉత్సాహంతో జరుపుకుంటారు.
మలేషియాలో “దీపావళి” ప్రభుత్వ సెలవు దినం. లండన్‌లో టేమ్స్ నది తీరంలో వేలాది మంది పాల్గొని దీపాల వేడుకలు చేస్తారు. అమెరికాలో వైట్ హౌస్‌లో కూడా దీపావళి వేడుకలు జరుగుతాయి.
దీపావళి మనలోని చీకటిని, అజ్ఞానాన్ని తొలగించి, జ్ఞానానికి, ప్రేమకు, శాంతికి మార్గం చూపిస్తుంది. వెలుగు అనేది ఆశ యొక్క ప్రతీక. ప్రతి మనసులోని చెడు ఆలోచనలను తొలగించి, మంచితనాన్ని వెలిగించే ఉత్సవమే దీపావళి.
ఈ పండుగ మనకు ఏకత్వం, ప్రేమ, సంతోషం నేర్పుతుంది. అందుకే దీపావళి కేవలం దీపాల వెలుగుల పండుగ కాదు — అది మన హృదయాలను వెలిగించే ఆత్మీయత యొక్క పండుగ.
దీపావళి సందర్భంగా ప్రతి ఇల్లు వెలుగులతో మెరుస్తుంది, ప్రతి మనసు సంతోషంతో నిండిపోతుంది. అందుకే దీపావళి నిజంగా వెలుగుల పండుగ – జీవితాన్ని వెలిగించే పండుగ. మీకు మీ కుటుంబ సభ్యులకు ఆంధ్రప్రవాసి తరపు నుండి దీపావళి శుభాకాంక్షలు.
